March 19, 2024

Language:

មូលដ្ឋាននៃមេរោគ

ពត៌មាននេះគឺជាការណែនាំអំពី មេរោគ និងវិធីបញ្ចៀសពីពួកវា។

អ្វីទៅជាមេរោគ?

មេរោគកុំព្យូរទ័រគឺជាកម្មវិធីមួយដែលរាលដាលដោយតំបូងមេរោគធ្វើការឆ្លងទៅកាន់ files ឬប្រព័ន្ធបណ្តាញរបស់កុំព្យូទ័រ ឬ hard drive របស់ router ដែលជាឧបករណ៍បណ្ដាញ ហើយបន្ទាប់មកវាអាចធ្វើការបម្លែងខ្លួនដោយស្វ័យប្រវត្តិចដើម្បីចម្លងមេរោគទៅកាន់កម្មវិធីផ្សេងៗទៀត។ មេរោគមួយចំនួនមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់អ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែមេរោគផ្សេងទៀតអាចធ្វើឲ្យមានការខូចខាតឯកសារ ហើយខ្លះទៀតអាចបំផ្លាញឯកសារចោលតែម្ដង។ មេរោគ ត្រូវធ្លាប់បានរីករាលដាលដោយសារអ្នកប្រើប្រាស់ចែករំលែក floppy disks និង portable media រួមគ្នា តែបច្ចុប្បន្ននេះវីរុសត្រូវបានរាលដាលជាគោលតាមរយៈសារអ៊ីម៉ែលជាដើម។

ជារឿយៗ មេរោគគឺតម្រូវឲ្យមានសកម្មភាពពីអ្នកប្រើប្រាស់មួយចំនួន (ឧ.ទ ការបើកឯកសារភ្ជាប់ជាមួយនឹងអ៊ីម៉ែល ឬការចូលទៅកាន់គេហទំព័រណាមួយដែលមានផ្ទុកមេរោគព្យាបាទ) ដើម្បីចម្លងមេរោគ។

តើមេរោគធ្វើអ្វីខ្លះ?

ជាធម្មតាវីរុសគឺជាកម្មវិធីរបស់កុំព្យូទ័រ ដែលវាអាចធ្វើអ្វីៗបានដូចទៅនឹងកម្មវិធីដែលអ្នកបាននឹងកំពុងដំណើរការនៅលើកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកអាចធ្វើបានដូចគ្នា។ មេរោគមួយចំនួនត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងចេតនាគ្រាន់តែដើម្បីបំផ្លាញឯកសារ ហើយខ្លះទៀតអាចរាលដាលទៅកុំព្យូទ័រផ្សេងៗទៀត។

អ្វីទៅជាមេរោគ Worm?

មេរោគ Worm គឺជាប្រភេទនៃមេរោគដែលអាចរីករាលដាលដោយមិនត្រូវការសកម្មភាពពីអ្នកប្រើប្រាស់ឡើយ ជារឿយៗ មេរោគ worm រីករាលដាលពីកុំព្យូទ័រមួយទៅកុំព្យូទ័រមួយទៀត និងប្រើប្រាស់នូវធនធានអង្គចងចាំ(RAM)និង network bandwidth ដែលអាចធ្វើឲ្យកុំព្យូទ័ររបស់យើងមិនអាចដំណើរការបាន។ មេរោគ Worm ក៏អាចអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកវាយប្រហារមានឪកាសចូលដំណើរការលើកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកពីចម្ងាយផងដែរ។

អ្វីទៅជាមេរោគ Trojan horse?

Trojan horse គឺជាកម្មវិធីកុំព្យូទ័រដែលបានលាក់ មេរោគ ឬកម្មវិធីផ្សេងៗទៀតដែលមានលទ្ធភាពបំផ្លិចបំផ្លាញ។ Trojan horse អាចជាកម្មវិធីដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពមួយជាធម្មតា ប៉ុន្តែការពិត វាកំពុងធ្វើសកម្មភាពអាក្រក់អ្វីមួយនៅលើកុំព្យូទ័ររបស់អ្នក។ Trojan horse អាចនឹងមាននៅក្នុងកម្មវិធីដែលអ្នកដោនឡូតប្រើប្រាស់ដោយមិនគិតថ្លៃ ឬឯកសារដែលភ្ជាប់មកជាមួយនឹងសារក្នុងអ៊ីម៉ែលជាដើម។

តើអាចឆ្លងមេរោគដែឬទេនៅពេលដែលខ្ញុំអានសារនៅក្នុងអ៊ីម៉ែលរបស់ខ្ញុំ?
មេរោគភាគច្រើនដូចជា Trojan horse និងមេរោគ wormsជាដើម និងដំណើរការនៅពេលដែលអ្នកបើកឯកសារភ្ជាប់(attachment) ឬចុចលើតំណរភ្ជាប់ (Link) ដែលភ្ជាប់មកជាមួយសារក្នុងអ៊ីម៉ែលនោះ។ ប្រសិនបើកម្មវិធីឆែកអ៊ីម៉ែលរបស់អ្នកអនុញ្ញាតិឲ្យតំណើរការកូដ scripting បាននោះ វានឹងអាចធ្វើឲ្យឆ្លងមេរោគបានដោយងាយដោយគ្រាន់តែអ្នកបើកមើលសារតែប៉ុណ្ណោះ។ វាជាការល្អបំផុតដើម្បីបិទមុខងារមើលសារជាលក្ខណៈ HTML ក្នុងសារអ៊ីមែលរបស់អ្នក។ វិធីដែលមានសុវត្ថិភាពដ៏ល្អបំផុតក្នុងការបើកមើលសារនៅក្នុងអ៊ីម៉ែល គឹត្រូវបើកមើលសារជាលក្ខណៈអត្ថបទធម្មតា។

តើខ្ញុំអាចជៀសផុតពីការឆ្លងមេរោគពីអ៊ីម៉ែលតាមរបៀបណា?
​​            អ្នកប្រើប្រាស់ភាគច្រើនឆ្លងមេរោគមកពីការបើក និងដំណើរការ attachments ដែលភ្ជាប់ជាមួយអ៊ីម៉ែល ដែលមិនស្គាល់ប្រភពច្បាស់លាស់។ កុំបើក ឬចុចលើអ្វីទាំងអស់ដែលភ្ជាប់ជាមួយនិងសារក្នុងអ៊ីម៉ែលនោះ បើចង់បើកអ្នកគួរត្រូវប្រាកដថានោះជាឯកសារអ្វី។ ប្រសិនបើអ្នកទទួលបាន attachment ដែលចេញពីអាសយដ្ឋានអ៊ីម៉ែលដែលប្រហាក់ប្រហែលណាមួយ ប៉ុន្តែមិនបានដឹងជាមុនទាល់តែសោះនោះ អ្នកគួរតែទាក់ទងទៅអ្នកផ្ញើរសិនមុនពេលសម្រេចចិត្តបើក ឯកសារភ្ជាប់នោះ។ ប្រសិនបើអ្នកទទួលបានសារដែលភ្ជាប់ជាមួយ តណរភ្ជាប់ណាមួយ ហើយអ្នកមិនដែលស្គាល់ពីអត្តសញ្ញាណអ្នកផ្ញើរនោះ អ្នកគួរតែលុបសារនោះចោលទៅ។

កំណត់ការជ្រើសរើសដើម្បីមើលសារអ៊ីម៉ែលរបស់អ្នកជាលក្ខណៈអត្ថបទធម្មតា ដែលមិនមែនជាលក្ខណៈ HTML ក៏និងអាចជួយអ្នកក្នុងការជៀសផុតពីការឆ្លងមេរោគបានផងដែរ។

តើគន្លឹះក្នុងការបញ្ចៀស និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់របស់មេរោគនោះមានអ្វីខ្លះ?

  • តម្លើងកម្មវិធីកម្ចាត់មេរោគណាមួយដែលមានប្រភពពីអ្នកលក់ដែលអាចទុកចិត្តបាន។ ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពវា និងប្រើប្រាស់វាឲ្យបានទៀងទាត់។
  • បន្ថែមពីលើការស្កែនរកមេរោគឱ្យបានទៀងទាត់សូមដំឡើងម៉ាស៊ីនស្កេន “នៅរាល់ការចូលដំណើរការ” (ភាគច្រើនវាមានបញ្ចូលក្នុងកញ្ចប់កម្មវិធីកម្ចាត់មេរោគ) ហើយកំណត់វាដំណើរការរាល់ពេលដែលអ្នកដំណើរការកុំព្យូទ័រ។
  • គួរស្កេនមេរោគមុនពេលអ្នកបើកកម្មវិធីឬឯកសារថ្មីៗដែលអាចផ្ទុកនៅការដំណើរការកូដផ្សេងៗ។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងកម្មវិធីជាកញ្ចប់ដែលអ្នកទិញពីហាងក៏ដូចជាកម្មវិធីណាមួយដែលអ្នកអាចទាញយកពីអ៊ីនធឺណិតទាំងនោះ។
  • ប្រសិនបើអ្នកជាសមាជិកនៃសហគមន៍អនឡាញឬបន្ទប់ជជែកកំសាន្តអនឡាញនោះត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នបំផុតអំពីការទទួលយកឯកសារឬការចុចលើតំណភ្ជាប់ដែលអ្នករកឃើញឬជាមនុស្សក្នុងសហគមន៍នោះបញ្ជូនមក។
  • ត្រូវប្រាកដថាអ្នកបម្រុងទុកទិន្នន័យរបស់អ្នករួចរាល់ (ឯកសារ និង អ៊ីម៉ែលសំខាន់ៗជាដើម) នៅលើឌីស ដូច្នេះក្នុងករណីដែលមានការឆ្លងមេរោគអ្នកនឹងមិនបាត់បង់ឯកសារដ៏មានតម្លៃទាំងនោះទេ។

ដកស្រង់ និងកែសម្រួលពីប្រភព: https://www.us-cert.gov/publications/virus-basics#virus

***Disclaimer: CamCERT own some of the content. Our purpose is pure to help spread the awareness, tips or other information related to security to everyone. Even though every information is true, accurate, completed and appropriate, we make no responsibility nor warranty since everything could go wrong.