១- ព័ត៌មានទូទៅ
Deepfake គឺជាវីដេអូ រូបភាព ឬសំឡេងក្លែងក្លាយបង្កើតដោយប្រើប្រាស់ច្ចេកវិទ្យាបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (Artificial Intelligence, AI) ដែលមើលឬស្ដាប់ទៅហាក់សុទ្ធសឹងដូចជាពិតប្រាកដ។ នៅពេលដែលបច្ចេកវិទ្យា Deepfake កាន់តែរីកចម្រើនទៅ វាបង្កហានិភ័យជាច្រើន៖
- ព័ត៌មាន និងដំណឹងក្លែងក្លាយ៖ Deepfake អាចផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ដូចជាសុន្ទរកថាក្លែងក្លាយពីបុគ្គលនយោបាយ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ។
- ការបង្កើតមាតិកាដោយគ្មានការយល់ព្រមពីម្ចាស់ដើម៖ រូបភាព ឬសំឡេងបុគ្គលអាចត្រូវបានប្រើដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ដូចជាក្នុងវីដេអូ Deepfake អាសអាភាស ឬការក្លែងបន្លំ។
- ការធ្វើឱ្យបាត់បង់ទំនុកចិត្ត៖ ធ្វើឱ្យមនុស្សមានការសង្ស័យលែងជឿជាក់លើរាល់វីដេអូ ឬសារព័ត៌មាន មិនថាជាមាតិកា Deepfake ឬមាតិកាពិតប្រាកដ ដោយសារពិបាកបែងចែក។
ប៉ុន្តែ Deepfake ក៏អាចត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងវិជ្ជមានផងដែរដូចជា៖
- ធ្វើឱ្យបច្ចេកទេសកាត់តភាពយន្តមានតម្លៃទាប និងគុណភាពខ្ពស់។
- កែប្រែមុខមាត់ដើម្បីការពារអនាមិកភាពរបស់សកម្មជន តែនៅរក្សាទឹកមុខដដែលនៅក្នុងវីដេអូជាដើម។
២– តើ Deepfake ត្រូវបានបង្កើតដោយរបៀបណា?
បច្ចេកវិទ្យា AI ចម្បងៗពីរអាចត្រូវបានប្រើសម្រាប់បង្កើត Deepfake៖
ក. GANs (បណ្តាញបង្កើតប្រឆាំងគ្នា Generative Adversarial Networks)
- AI ពីរដំណើរការប្រឆាំងគ្នា៖
- AI សម្រាប់បង្កើតមាតិកា៖ បង្កើតរូបភាព/វីដេអូក្លែងក្លាយ។
- AI សម្រាប់សម្គាល់មាតិកាក្លែងក្លាយ៖ព្យាយាមកំណត់ថាតើមាតិកាដែលបានបង្កើតឡើងក្លែងក្លាយឬអត់។
- នៅពេលដំណើរការបានមួយរយៈមក AI បង្កើតកាន់តែមានសមត្ថភាពពូកែក្នុងការបញ្ឆោត AI ចាប់មាតិកាក្លែងក្លាយ ធ្វើឱ្យមាតិកា Deepfake ដែលវាបង្កើតកាន់តែដូចការពិត។
ខ. ម៉ូដែល Diffusion (ថ្មី និង កាន់តែទំនើប)
- AI ត្រូវបានបង្រៀនឱ្យបង្កើតរូបភាពឡើងវិញ បន្ទាប់ពីបានបន្ថែមសារធាតុរំខានដោយចៃដន្យទៅក្នុងរូបភាពនោះ (បង្ខូចទ្រង់ទ្រាយ)
- អាចបង្កើតរូបភាពថ្មីពីឃ្លាបញ្ជា (ដូចជាសេវាកម្ម DALL-E ឬ Stable Diffusion)
- បច្ចេកវិទ្យានេះទំនងនឹងក្លាយជាវិធីសាស្ត្រឈានមុខគេសម្រាប់ការបង្កើត deepfake។
៣– តើអ្នកអាចសម្គាល់ Deepfake បានដោយរបៀបណា?
នៅពេលដែល Deepfake វិវត្តកាន់តែល្អ ការកំណត់មាតិកាក្លែងក្លាយកាន់តែពិបាកឡើង ប៉ុន្តែយើងអាចពិនិត្យលើលក្ខណៈដូចខាងក្រោម៖
- ការមើលភ្នែក និងត្រចៀក៖
- ចលនាមិនធម្មតា៖មុខមានអាការៈចម្លែក ភ្នែកញាក់ ឬមាត់មិនសមជាមួយសំឡេង
- ពន្លឺ/ស្រមោលមិនស្មើគ្នា៖រូបភាពមានចំណុចចម្លែកឬមានគែមមិនច្បាស់
- សំឡេងមិនផ្គូផ្គង៖សំឡេងមិនស្របជាមួយឥរិយាបថធម្មតារបស់អ្នកនិយាយ។
- សំណៅឌីជីថល៖
- មាតិកាដែលបង្កើតដោយ AI មួយចំនួនអាចបន្សល់ទុកនូវសញ្ញាណអាចកំណត់បានក្នុងភីកសែល ឬរលកសំឡេង អាចរកឃើញបានដោយប្រើកម្មវិធីពិសេស។
- ពិនិត្យមើលប្រភព៖
- តើមាតិកានេះត្រូវបានចែករំលែកដោយគណនីសង្ស័យ ឬ bot ឬទេ?
- តើមាតិកានេះមានការបញ្ជាក់ពីប្រភពព័ត៌មានអាចទុកចិត្តបានឬទេ?
៤– ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
- https://www.turing.ac.uk/blog/what-are-deepfakes-and-how-can-we-detect-them
